گل‌خانه، گیاه‌خانه، گرم‌خانه یا خانه سبز (به انگلیسی: Greenhouse): مکانی برای کشت گونه‌های گوناگون گل یا گیاه است، که سقف و دیواره‌های آن به وسیله پوشش‌های شفاف پوشیده شده‌است. پوشش گلخانه مایهٔ ایجاد اثر گلخانه‌ای و دربند گرفتن انرژی خورشیدی، درون گلخانه می‌گردد. گلخانه‌ها گیاهان را از سرمای زمستان و گرمای تابستان پاسداری می‌کنند. گونه‌های گوناگون این پوشش‌ها شامل شیشه و پوشش‌های پلاستیکی است. پوشش‌های پلاستیکی می‌تواند از جنس پلی استر، پلی وینیل کلراید (P.V.C)، پلی وینل فلوراید (P.V.F) و پلی اتیلن با درصدهای گوناگون باشند که این درصدها می‌توانند پرتوهای زیان‌آور فرابنفش (UV) را بربایند.

از ویژگی های کشت های گلخانه ای (قارچ و گیاهان زینتی) و غیره... می توان به مصرف آب بسیار کم از حالت عادی با استفاده از روش آبیاری قطره ای یا مشابه آن استفاده کرد.

هر یک از گیاهان برای داشتن رشد مطلوب نیاز به شرایط خاصی از نظر شدت نور، دمای روزانه، دمای شبانه، میزان رطوبت هوا و خاک دارند. برای تولید و پرورش تجاری گیاهان مرغوب در تمام طول سال باید شرایط محیطی مطلوب به همراه کنترل عوامل خسارت زا (نظیر باد، طوفان‌های ویرانگر، سرما و یخبندان) از طریق ساختمانی به نام گلخانه ایجاد شود. گلخانه به عنوان محیط کنترل شده مطرح می‌گردد و با توجه به نیاز روزافزون بازار، چه از نظر تولید گل و گیاهان زینتی و چه از نظر سبزیجات و صیفی جات خارج از فصل و همچنین تولید گیاهان دارویی این روش تولید امروزه به یکی از سودآورترین بخش‌های کشاورزی تبدیل شده‌است که البته سرمایه‌گذاری اولیه فراوانی را نیز طلب می‌کند. با توجه به سرمایه‌گذاری زیادی که در این زمینه صورت می‌گیرد فقدان مدیریت صحیح در احداث گلخانه، انتخاب مکان، نوع گلخانه و پوشش آن باعث عدم بهره‌وری مناسب از سرمایه و امکانات خواهد شد.

گلخانه یا Greenhouse به فضای محدودی اطلاق می‌شود که قابلیت کنترل شرایط محیطی مناسب را برای رشد گیاهان از نواحی مختلف در سراسر سال داشته باشد. طبق این تعریف از جمله عملکرد گلخانه، فراهم کردن شرایط محیطی لازم و مورد نیاز محصولی معین است. گلخانه‌ها بر حسب اینکه چه نوع مصالح ساختمانی در آن‌ها به کار برده شده‌است به نوع ثابت و متحرک تقسیم‌بندی می‌شوند. گلخانه‌های ثابت، به گلخانه‌هایی گفته می‌شود که مصالح ساختمانی به کار رفته در آن‌ها از جنس پایدار و با دوام باشد. پس باید سالیان سال از آن‌ها استفاده کرد. گلخانه دارای انواع مختلف سازه گلخانه می‌باشد. مانند گلخانه گاتیک، تونلی و…

مزایای کشت گلخانه‌ای

۱- صرفه جویی در مصرف آب

۲- افزایش تولید در واحد سطح (۱۵ برابر فضای آزاد)؛ مثلاً ۳۰ کیلوگرم خیار در هر متر مربع در گلخانه به جای تولید ۲ کیلوگرم در یک متر مربع در فضای آزاد

۳- تولید بیش از یک محصول در سال (در مورد خیار سه بار در سال و گوجه فرنگی دو بار در سال)

۴- افزایش کیفیت محصول (با کنترل بهتر آفات با روش‌های کنترل بیولوژیکی و کاهش مصرف سموم)

۵- استفاده از اراضی غیرقابل کشت با سیستم هیدرو پونیک

۶- عدم وابستگی تولید به شرایط محیطی و امکان بازار یابی مناسب و تنظیم برنامه کشت

۷- تولید محصول در تمام فصل‌های سال

۸- اشتغال زائی بیشتر در واحد سطح

۹- امکان استفاده از تکنیک‌های جدید کشاورزی مانند کشت طبقاتی

محل احداث گلخانه

یکی از اولین تصمیماتی که باید اتخاذ شود، این است که گلخانه به صورت یک واحد جداگانه، در تماس با ساختمان‌های موجود یا به صورت بخشی از ساختمان‌های جدید ساخته شود. گلخانه‌های متصل به هم معمولاً هزینه‌های ساخت و گرمایش کمتری داشته و دسترسی آسانتری دارند، اما گیاهان نور کمتری دریافت می‌کنند. گلخانه‌های متصل به هم باید رو به جنوب ساخته شوند. یک گلخانه مستقل می‌تواند در محلی دورتر از ساختمان‌های موجود ساخته شود. گیاهان در چنین گلخانه‌ای نور خورشید را از همه جهات دریافت می‌کنند. این گلخانه‌ها از لحاظ ساخت و سیستم حرارتی بسیار گران هستند و هزینه‌های فوق‌العاده‌ای برای خطوط آب و برق لازم دارند. یک گلخانه می‌تواند در هر

اندازه‌ای ساخته شود اما کوچکترین گلخانه‌ای که می‌توان در نظر گرفت چیزی در حدود ۲۰۰ فوت مربع است (۱۸٫۴ متر مربع). گلخانه‌های کوچکتر به نسبت از لحاظ ساخت و عملکرد بسیار گران هستند. مسائلی که باید برای احداث گلخانه در نظر داشت عبارتند از:

دسترسی به راه‌های حمل و نقل که با احداث هر چه نزدیکتر به راه‌های اصلی این مشکل به حداقل می‌رسد. نوع سوخت مصرفی در گلخانه؛ در مناطقی که امکان دسترسی به گاز طبیعی وجود دارد می‌توان با کاربرد این سوخت ارزان هزینه‌ها را به مقدار زیادی در تولید فصل سرما کاهش داد.

دسترسی به منابع آب با کیفیت و کمیت مناسب.

اثرات محیطی؛ جایی که دائماً دارای آب و هوای نامساعد، بارانهای شدید، سایه ناشی از واقع شدن در دامنه شمالی کوه‌های بلند یا درختان سربه فلک کشیده می‌باشد مناسب احداث گلخانه نیست. شدت نور یکی از عوامل تعیین‌کننده محسوب می‌گردد.

نوع محصولی که در برنامه تولید قرار می‌گیرد. با توجه به اینکه گرایش‌ها به سمت تولید اختصاصی محصولات است و دستور کار تولید پس از مطالعه ابتدایی بازار داخلی و خارجی مشخص می‌گردد قبل از احداث، ابتدا بایستی تعیین کنند که چه محصولی تولید شود سپس تصمیم به احداث گلخانه در منطقه و اقلیمی مناسب آن محصول بگیرید. *در نظر داشتن قوانین مربوط به زمین محدوده‌های شهری و احداث و بهره‌برداری از گلخانه‌ها و …

محل احداث بایستی حتی الامکان مسطح باشد چرا که در صورت ناهمواری و شیبدار بودن، ایجاد یک گلخانه بزرگ با مشکلات و هزینه‌های زیادی برای تسطیح همراه خواهد بود.

جهت گلخانه‌ها

اسکلت گلخانه سایه ایجاد می‌کند و با توجه به زاویه تابش این سایه‌ها متفاوت است لزوم توجه به این امر به ویژه در تولید زمستانه حائز اهمیت است چرا که تغییرات اندکی دردرصد نور رسیده به گیاهان می‌تواند نقش بسزایی در کمیت و کیفیت تولید داشته باشد. موقعیت گلخانه باید به صورتی باشد که بیشترین مقدار نور را دریافت نماید. اولین انتخاب برای موقعیت گلخانه به صورت نمای جنوبی یا جنوب شرقی می‌باشد. نور تمام روز بهترین شرایط را برای گیاه فراهم می‌کند. البته نور تابیده شده ازجانب شرق، به هنگام صبح، برای گیاهان کافی می‌باشد. نور صبح بیشترین مطلوبیت را داراست، زیرا که به گیاهان اجازه داده می‌شود که فرایند تولید غذا را زودتر آغاز نمایند. و این موضوع منجر به حداکثر رشد می‌شود. بالطبع انتخاب‌های بعدی، نمای جنوب غربی و نمای غربی می‌باشد؛ چرا که دریافت نور دیرتر صورت می‌گیرد. نمای شمالی کمترین مطلوبیت را دارد و فقط برای گیاهانی که نور کمی احتیاج دارند مناسب می‌باشد. شایان ذکر است در مناطق پر تابش نظیر نواحی مرکزی و جنوبی ایران به دلیل شدت تابش نور خورشید در طی روز، نیاز به استفاده از شید یا گل پاشی سطح خارجی پوشش گلخانه‌ها به جهت کاهش تأثیرات منفی حاصل از تابش شدید نور خورشید، ضرورت خواهد داشت؛ لذا با توجه به مطلب فوق‌الذکر، بحث انتخاب جهت بهینه اجرای گلخانه در این مناطق، بررسی بیشتری می‌طلبد. درختان برگ ریز مانند افرا و بلوط می‌توانند به‌طور مؤثری از نور شدید بعد ازظهر تابستانی با ایجاد سایه بکاهند. البته باید توجه داشت که درختان در هنگام صبح، بر روی گلخانه سایه نیندازند. این درختان در زمستان اجازه می‌دهند که نور کافی به گلخانه برسد؛ چرا که در پاییز برگ‌های خود را از دست می‌دهند.

جریان هوا در گلخانه

گردش هوا در گلخانه ضروری است. وقتی که یک گیاه در معرض جریان هوای تازه در خارج از گلخانه باشد، هوای تازه در نزدیکی برگ‌ها تأمین شده و گیاه می‌تواند اکسیژن پس داده و از دی‌اکسید کربن تازه استفاده نماید. جریان هوا همچنین به پایین نگه داشتن رطوبت نسبی و کنترل دما در گلخانه کمک می‌نماید. گلخانه‌های تجاری به همه نیازمندی‌های اشاره شده در بالا و حتی بیشتر از آن وابسته‌اند. در یک گلخانه تجاری هدف اصلی سود دهی است؛ برای رسیدن به این هدف، گلخانه باید از لحاظ تأمین شرایط محیطی مطلوب کارآمد باشد. نور و دمای گلخانه باید به‌طور سخت و جدی کنترل شود. اخیراً کامپیوترها برای چنین کنترل‌هایی به‌طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته‌اند. همچنین وجود گازهای سمی و گرد و غبار در گلخانه ممکن است یک مشکل جدی باشد. این گازها شامل مونو اکسید کربن، اکسید نیتروژن و دی‌اکسید نیتروژن می‌باشند؛ که ممکن است از وسایل حرارتی متصاعد شوند.

کنترل شرایط محیطی گلخانه

فعالیت‌های شیمیایی صورت گرفته در فرایند فتوسنتز گیاهان، مستقیماً متأثر از شرایط محیطی می‌باشد. فتوسنتز به عواملی مانند دما، شدت نور و وجود آب و مواد غذایی وابسته‌است. تنفس گیاه نسبت به دما ی محیطی متفاوت می‌باشد. محدوده دمایی توصیه شده برای بیشتر گیاهان گلخانه‌ای که منجر به بالاترین بازده فتوسنتزی می‌شود، چیزی بین ۵۰ تا ۸۵ درجه فارنهایت می‌باشد؛ بنابراین بدون توجه به اینکه گلخانه برای چه کاری مورد استفاده قرار می‌گیرد، باید محیط آن کنترل شده باشد؛ این کار برای سلامت گیاهان گلخانه ضروری می‌باشد.

دما در گلخانه

تنظیم دمای گلخانه شرط اولیه برای رشد و نمو بسیاری از گیاهان است. نیاز گیاهان به گرما دامنه‌های مختلفی دارد. بعضی از گیاهان، مثل گیاهان گرمسیری، به دمای بیشتر نیاز دارند. بعضی دیگر در دمای کمتر از ۲۰ درجه سانتیگراد هم به خوبی رشد و نمو می‌کنند، مانند گیاهانی که از مناطق سردسیری منقل شده‌اند، از جمله پامچال که در جنگل‌های شمال دیده می‌شود. اما چگونگی تنظیم دما در گلخانه‌ها بستگی به سیستم گرمایی دارد. انواع بخاری‌ها یا سیستم‌های گازی می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرند. سیستم‌های حرارتی باید توان توزیع یکنواخت دما را داشته باشند و فاقد اثرات زیست‌محیطی باشند.

نیاز نوری گیاهان

همه گیاهان به یک اندازه به نور نیازمند نیستند.

گیاهان از نظر نیاز نوری به سه گروه تقسیم می‌شوند.

۱- گیاهان روز بلند LDP: Long Day Plants برای به گل رفتن بین ۱۰ تا ۱۴ ساعت به نور نیاز دارند، مانند گیاهان فصلی تابستانه نظیر آحار، اطلسی، ناز و میمون.

۲- گیاهان روز کوتاه:(SDP: Short Day Plants) برای به گل رفتن نیاز نوری کمتر از ۱۲ ساعت دارند؛ که در نقطه مقابل گیاهان روز بلند قرار می‌گیرند، مثل گل داودی.

۳- گیاهان بی‌تفاوت به طول روز NDP) : Neutral Day Plants)برای نگهداری در منزل بسیار مناسب و مطلوب هستند. مثل گل حنا یا بگونیا که حساسیتی نسبت به طول روز ندارند و در تمام طول سال گل دارند.

البته نیاز نوری درگیاهان به دو قسمت تقسیم می‌شود. قسمت اول طول روز که توضیحات آن دربالا داده شد وقسمت دوم شدت نورمی باشدکه این نیاز برای هرگیاهی متفاوت بوده ونورگلخانه درابتدا توسط نورسنج اندازه‌گیری شده و هر گیاهی را متناسب با نور موجود کشت کرده یا نور موجود در گلخانه را از ابتدا تنظیم کرده و سیستم‌های کنترل نور نیز در این زمینه پدیدمی‌آورند وسپس اقدام به کشت می‌کنند.

آبیاری گلخانه‌

تأمین رطوبت یکی از پارامترهای مهم برای رشد و نمو گیاهان است. بعد از شناخت نیاز رطوبتی گیاهان، آن‌ها را در گلخانه‌های خاص خود جایگزین می‌کنیم یعنی همه گیاهان در یک نوع گلخانه نگهداری نمی‌شوند. در سطوح تخصصی و بزرگ، هر گلخانه برای یک محصول یا تعدادی محصول مشابه با نیازهای یکسان در نظر گرفته می‌شود.

انواع روش‌های آبیاری به‌طور خلاصه به شرح زیر است.

۱- آبیاری سطحی (ثقلی): سیستم‌های آبیاری سطحی راندمان پایینی داشته و اتلاف آب در آن بالا است. در عین حال باعث شستشوی املاح، افزایش رشد علف‌های هرز و بروز انواع بیماری‌های قارچی و انگلی و پوسیدگی می‌شود. این سیستم‌ها به صورت آبیاری کرتی و نواری اجرا می‌گردد.

۲- آبیاری تحت فشار

۱- آبیاری بارانی: هدف از آبیاری بارانی توزیع یکنواخت آب برای تمام گیاهان و کاهش دمای محیط و افزایش رطوبت است. راندمان مصرف آب ۷۵در صد است. هزینه ابتدایی زیاد از معایب این سیستم است. 

۲- آبیاری قطره‌ای: در این روش آب، کودهای شیمیایی و سایر مواد مورد نیاز گیاه به صورت محلول توسط قطره چکان‌های نصب شده روی لوله‌های جانبی در اختیار گیاه قرار می‌گیرد. راندمان مصرف آب ۹۰ در صد است و چون قطره چکان‌ها در کنار بوته یا ساقه گیاه قرار می‌گیرند امکان رشد و توسعه علف‌های هرز از بین می‌رود.

گاز کربنیک در گلخانه‌ها

کاربرد Co2 تقریباً معادل استفاده از مواد غذایی، کاربرد پیدا کرده‌است. در ایران که گیاهان از لحاظ نوری در وضعیت مناسبی قرار دارند می‌توان با بالا بردن مصرف Co2 راندمان محصول را نیز بالاتر برد. وجود Co2 برای انجام عمل فتوسنتز ضروری است. این واکنش شیمیایی منجر به تولید محصول سبز می‌شود. در این واکنش Co2 عامل بسیار مهمی است. سالهای زیادی است که به منابع غنی‌سازی دی‌اکسید کربن در گلخانه‌ها، برای افزایش رشد و تولید گیاهان پی برده شده‌است. دی‌اکسید کربن یکی از ضروری‌ترین اجزاء فتوسنتز می‌باشد. فتوسنتز یک فرایند شیمیایی است که انرژی نور خورشید را برای تبدیل دی‌اکسید کربن و آب به مواد قندی در گیاهان سبز مورد استفاده قرار می‌دهد؛ سپس این مواد قندی در خلال تنفس گیاه برای رشد آن مورد استفاده قرار می‌گیرند. اختلاف بین نرخ فتوسنتز و تنفس، مبنایی برای میزان انباشتگی ماده خشک در گیاهان می‌باشد. در تولید گلخانه‌ای، هدف همه پرورش دهندگان، افزایش ماده خشک و بهینه‌سازی اقتصادی محصولات می‌باشد. دی‌اکسید کربن با توجه به بهبود رشد گیاهان، باروری محصولات را افزایش می‌دهد. بعضی از مواردی که باروری محصولات به وسیله غنی‌سازی دی‌اکسید کربن افزایش داده می‌شود عبارتند از: گلدهی قبل از موعد، بازده میوه دهی بالاتر، کاهش جوانه‌های ناقص در گلها، بهبود استحکام ساقه گیاه و اندازه گل؛ بنابراین پرورش دهندگان گل و گیاه باید دی‌اکسید کربن را به عنوان یک ماده مغذی در نظر بگیرند.

زهکشی گلخانه ها

یکی از موارد مهم در احداث یک گلخانه توجه به زهکشی گلخانه‌است. در مناطقی با زمین‌های دارای بافت سخت و با لایه تحت‌الارض غیرقابل نفوذ با قرار دادن لوله‌های سفالی منفذ دار زیربسترها یا به طرق ابتکاری دیگر تمهیدات لازم را در جهت بهبود زهکشی می‌اندیشند.

بادشکن

در مناطق باد خیز ردیفی از درختان یا یک مانع طبیعی مثل تپه برای کاهش خسارت باد استفاده می‌شود. حداقل فاصله درختان از گلخانه در شرق و غرب بایستی حدود ۵/۲ برابر ارتفاع درختان باشد. این فاصله در قسمت جنوبی بیش از یک ارتفاع درختان است.

انواع پوششهای گلخانه‌ای

۱- شیشه

تا قبل از سال ۱۹۵۰ فقط گلخانه‌های شیشه‌ای وجود داشت امروزه این گلخانه‌ها پر هزینه‌ترین نوع گلخانه محسوب می‌گردد. چون مصرف سوخت در این گلخانه‌ها بالاست، نیاز به اسکلت‌های محکم دارند. بسته به پهنای گلخانه از اسکلتهای مختلفی می‌توان برای بنای آن استفاده نمود. در پهنای کمتر از ۶ متر اسکلت چوبی بدون نیاز به ستونهای میانی قابل استفاده‌است. برای گلخانه‌هایی با پهنای تا حدود ۱۲ متر اسکلت لوله‌ای بدون نیاز به ستون‌های عمودی وسط قابل کاربرد هستند ولی بایستی برای استحکام به قاب پنجره‌ها متصل شوند.

۲- پوششهای پلاستیکی

پوششهای پلاستیکی می‌تواند از جنس پلی استر، پلی وینیل کلراید(P.V.C) پلی وینل فلوراید(P.V.F) باشد. از مزایای این پوششها عدم نیاز به اسکلتهای سنگین وکاهش هزینه گرم کردن تا حدود ۴۰٪ نسبت به گلخانه‌های شیشه‌ای یک لایه‌است. امروزه گلخانه‌های پلاستیکی درصد بالایی از گلخانه‌های دنیا را به خود اختصاص می‌دهند؛ ولی در اروپای شرقی محبوبیت چندانی ندارد. عیب پوششهای پلاستیکی دوام کم آنهاست چرا که اشعه ماورای بنفش خورشید باعث شکنندگی و تیرگی پلاستیک می‌شود. اغلب پوششهای پلاستیکی از نوع پلی اتیلن بوده که معمولاً به ماده مقاوم‌کننده در مقابل UV(اشعه ماورای بنفش) آمیخته شده‌اند که در این صورت طول عمر آن‌ها تا حدود ۳ سال قابل افزایش است. همچنین عیب دیگر این پوششها این است که در زمستان اگر هوای گلخانه سردتر بوده و با برخورد هوای مرطوب داخل گلخانه قطرات بخار آب بر روی آن‌ها تشکیل می‌گردد که با پیوستن به هم بزرگ شده و با چکیدن قطرات بر سطح برگ‌ها باعث بالا رفتن رطوبت سطح برگ و ایجاد بیماری‌های قارچی می‌گردند و از طرفی با ریزش قطرات بر کف گلخانه‌ها باعث افزایش رطوبت بستر خاکها و کاهش میزان اکسیژن خاک می‌شوند؛ که تداوم این امر می‌تواند منجر به کاهش جذب عناصر غذایی و کاهش رشد عمومی گیاه شود. راه حل این مشکل استفاده از اسپری محلول مواد شوینده در آب است که بر روی سطح داخلی پوشش می‌پاشند که البته این مواد خیلی زود پاک می‌شوند. حسن این کار جلوگیری از بزرگ شدن قطرات است. امروزه در کشورهای پیشرفته پلی اتیلن و سایر پوششهای پلاستیک را به مواد نگهدارنده نور مادون قرمز (IR) آمیخته می‌کنند که تلفات دمای گلخانه را در شب ۱۵ تا ۲۵ درصد کاهش می‌دهند. PVF نیز یکنوع پوشش پلاستیکی جدید است که تا ده سال دوام داشته و واکنش آن نسبت به نور و قیمت آن تقریباً معادل شیشه‌است. پوششهای دوبل پلاستیکی نیز کاهش هزینه سوخت تا یک سوم نقش مؤثری دارند. انجام پوششهای دولایه در اسکلت‌های سوله‌ای که ستون کمتری دارند راحت‌تر است. فاصله بین دولایه پایینی از ۱۰–۲۵/۱ سانتی‌متر کمتر یا بیشتر نباشد. گلخانه‌های نیمه استوانه‌ای برای پوششهای دولایه‌ای مناسب می‌باشند. میزان کشیدگی پلاستیک بسیار مهم است. هنگامی که در یک روز سرد نصب شود می‌بایست آن را محکم کشید و در روز گرم کمتر کشیده شود با در هوای سرد منقبض و پاره نگردد. امروزه اکثر گلخانه‌های جدید در آمریکا چه به صورت دایم یا موقت با پوشش‌های پلاستیکی ساخته می‌شوند.

سکوها و بسترهای کشت

سکو بخشی از فضای گلخانه‌است جایگاهی است برای قرار گرفتن گلدان‌ها یا کشت گیاهان در بسترهای بالاتر از سطح زمین همانگونه که از نام آن پیدا است، سکوها همواره در سطحی بالاتر از کف گلخانه‌ها قرار می‌گیرند. این عمل ضمن جلوگیری از گسترش عوامل آلوده‌کننده و بیماری‌زای گیاهی به تهویه بهتر و گرم شدن زودتر بستر کمک می‌کند. انتخاب شکل سکوها و مواد سازنده آن‌ها به نوع گیاه، گلخانه و سلیقه سازنده بستگی دارد. به‌طور کلی ویژگی‌های یک سکوی خوب عبارت است از: الف _ از زهکشی مطلوبی برخوردار باشند. ب_ پهنای آن طوری باشد که کارگران به آسانی به مرکز سکو دسترسی داشته باشند. ج_ طوری نصب شده باشد که حداکثر نور را جذب کنند. کار کردن با سکوها برای قرار دادن گلدان‌ها به کارگران این امکان را می‌دهد که بدون خم شدن کار خود را انجام دهند در صورتی که سکوها برای کشت گیاهان استفاده بهتر است ۳۰–۱۵ سانتیمتر عمق داشته و از زهکشی مناسبی برخوردار باشد. ارتفاع سکوها از سطح زمین می‌بایست به گونه‌ای باشد که اقدامات داشت با تسلط کارگر بر محصول امکانپذیر باشد که این امر به نوع محصول بستگی دارد. سکوها را می‌توان از جنس آلومینیوم، ایرانیت، الوار چوبی یا مواد بتنی ساخت. آلومینیوم عمری طولانی دارد ولی گران‌قیمت است و چوب ارزان بوده ولی عمر کوتاهی دارد و احتمال پوسیدگی آن نیز زیاد است و همچنین عوامل بیماری‌زا نیز در آن نفوذ می‌کنند. نحوه قرار گرفتن سکوها بایستی سکوها را طوری نصب نمود که از حداکثر فضای گلخانه‌ای برای پرورش گیاهان استفاده شود. تعداد و عرض راهروها بستگی به نحوه استفاده از آن‌ها و نوع محصول دارد. ارتفاع سکوهای کشت ۹۰–۸۰ سانتیمتر است. پهنای سکوهای مجاور دیواره‌ها حدود ۹۰سانتیمتر و پهنای سکوهای میانی که از دو طرف قابل دسترسی است حداکثر می‌بایست ۱۸۰ سانتی‌متر باشد. سکوهای کشت گیاهان گلدانی نبایست دیواره داشته باشد و کف سکوها تا حد ممکن بایستی منفذدار باشد. تخته‌های چوبی سوراخدار به همراه تورسیمی محکم برای ساختن کف سکوها مناسبند. در روش نوین به منظور استفاده مؤثر از حداکثر فضای گلخانه از سکوی متحرک استفاده می‌کنند. این سیستم فضای تولید را تا بیش از ۹۰٪ مساحت گلخانه افزایش می‌دهد. راهروها توسط سکوهای متحرک اشغال شده که با حرکت سکو راهرو از یک سمت باز می‌شود و از طرف دیگر بسته می‌شود.

سکوها و بسترهای زمینی گل‌های بریده

گلهای بریده را در شرایط گلخانه‌ای به هر دو شکل بسترهای سکوئی و زمینی کشت می‌کنند. گیاهانی مثل گل داوودی و میمون را می‌توان بر روی سکوها کشت نمود؛ ولی این سکوها بایستی نزدیک زمین قرار گیرند تا عملیات حذف جوانه‌ها، محلول پاشی و برداشت امکان‌پذیر باشد، میخک را نیز به علت حساسیت به بیماری پژمردگی باکتریایی بر روی سکوهای کوتاه پرورش می‌دهند. ضد عفونی کردن خاک سکوها راحت‌تر و موفقیت‌آمیزتر از بسترهای زمینی است. بسترهای زمینی باید به گونه‌ای باشند که خاک اطراف ریشه را از قسمت‌های دیگر مجزا کنند. بتون برای بسترهای زمینی مناسب است.

لوازم مورد نیاز در گلخانه‌ها

از تجهیزات و ادوات مورد نیاز گلخانه می‌توان به سیستم گرمایشی، سرمایشی، انواع سمپاش، مه پاش، ژنراتور و تراکتورگلخانه آبی اشاره کرد.

انواع سیستم گرمایشی

۱- سیستم‌های کوره هوای گرم (بهترین و ارزان‌ترین سیستم‌های گرمایشی می‌باشد)

۲- سیستم مرکزی سیستم شوفاژ (برای گلخانه‌های بالای ۴/. هکتار)

در این سیستم از بخار آب یا آب داغ استفاده می‌شود.

۳- سیستم موضعی

انواع لوله گلخانه ای

لوله‌های گالوانیزه گلخانه از جنس فولاد هستند که با روش گالوانیزاسیون گرم یا سرد گالوانیزه می‌شوند. با این عملیات لوله‌های فولادی در مقابل خوردگی و زنگ زدگی مقاوم تر می‌شوند و طول عمر آن‌ها نیز افزایش می‌یابد.

لوله گلخانه تولید شده به روش گالوانیزاسیون سرد

در این روش لوله‌های گلخانه، به روش الکترولیز با فلز روی پوشش داده می‌شوند. در نتیجه ضخامت روی بر سطح این لوله‌ها کمتر بوده (بین ۸ الی ۱۲ میکرون) و به همین دلیل دوام آن‌ها نیز نسبت به گالوانیزه گرم کم‌تر است. است. لوله‌های گلخانه ای که به روش گالوانیزه سرد گالوانیزه شده‌اند در شرایط عادی و معمولی نهایتاً ۲ تا ۶ سال عمر می‌کنند.

لوله گلخانه تولید شده به روش گالوانیزاسیون گرم

در این روش لوله‌های فولادی را در شرایطی با دمای بالاتر (حدود ۴۴۰ درجه سانتی گراد) گالوانیزه می‌کنند. در نتیجه ضخامت روی بر سطح آن‌ها بیشتر است (حدود ۴۰ تا ۸۰ میکرون). به همین دلیل پایداری و طول عمر لوله‌هایی که به روش گالوانیزاسیوم گرم گالوانیزه می‌شوند بیشتر است.

و در نهایت استفاده از سازه‌های فولادی آبکاری شده به روش گرم برای گلخانه‌ها بسیار مناسب تر است.

ورق‌های فلزی را به دو روش گالوانیزه می‌کنند:

۱- ابتدا ورق مورد نظر را گالوانیزه کرده و سپف آن را با رول فرم به لوله تبدیل می‌کنند.

۲- ورق مورد نظر را به لوله تبدیل کرده و بعد آن را گالوانیزه می‌کنند.

لوله گلخانه ای گالوانیزه سرد با لوله گالوانیزه گلخانه ای گرم چه تفاوت‌هایی دارد؟

تفاوت این دو لوله در تولید آن‌ها است به این صورت که لوله گلخانه ای گرم در ایران تولید می‌شود و کیفیت خوب و قیمت مناسبی دارد این لوله همچنین دارای استحکام است برای همین در محیط گلخانه که هم گرم است و هم فضای مرطوبی دارد استفاده می شودزیرا گالوانیزه گرم در لوله گلخانه ای گرم جلوی خوردگی لوله گلخانه را می‌گیرد.

طول عمر این لوله ۱۵ تا ۲۰ است.

از لوله گالوانیزه گلخانه سرد هم استفاده می‌شود اما مقاومت کمتری نسبت به لوله گالوانیزه گلخانه گرم دارد و با کشیدن هرجسم تیزی به لوله آسب و خوردگی ایجاد می‌شود.

عمر این لوله گلخانه‌ها ۳ تا ۵ سال است

باید توجه داشت که در فرایند گالوانیزه، ضخامت پوشش و یکنواختی پوشش بسیار حائز اهمیت خواهد بود.

در این مقاله قصد داریم در مورد تاریخچه ی کشاورزی و تاثیر تکنولوژی در صنایع کشاورزی صحبت کنیم. تاریخچه کشاورزی به عنوان یکی از قدیمی‌ترین فعالیت‌های انسانی به دوران نوآوری‌های اولیه انسان بازمی‌گردد. از آن زمان به بعد، کشاورزی تحولاتی چشمگیر را پشت سر گذاشته و تبدیل به یکی از مهمترین صنایع جهان شده است. در اینجا به بررسی تاریخچه کشاورزی می‌پردازیم.

۱. دوران بدون کشاورزی: در دوران اولیه تاریخ بشر، انسان‌ها به دنبال شکار و جمع‌آوری میوه و گیاهان بودند و به صورت بدون کشاورزی زندگی می‌کردند. در این دوره، انسان‌ها به طور مستقیم از طبیعت بهره می‌بردند و به عنوان یک بخش از زیستگاه طبیعی زندگی می‌کردند.

۲. پیدایش کشاورزی: کشاورزی در نواحی مختلف جهان به طور مستقل پیدا شد. در نواحیی مانند شرق نزدیک، آسیای مرکزی، آمریکای جنوبی و آفریقا، کشاورزی به صورت مستقل پیدا شد. این کشاورزی اولیه شامل کاشت گندم، جو، عدس و نخود بود.

۳. توسعه کشاورزی: در طول تاریخ، کشاورزی به شکل قابل توجهی توسعه یافت. با توسعه تکنولوژی و ابداعات جدید، بهره وری و عملکرد کشاورزی بهبود یافت. در دوره رنسانس، ابزارهای جدیدی برای کشاورزی مانند بیل و دستگاه های آبیاری اختراع شدند.

۴. انقلاب صنعتی: با آغاز انقلاب صنعتی، کشاورزی به شکل قابل توجهی تغییر کرد. با توسعه ماشین آلات کشاورزی، بهره وری به شکل قابل توجهی افزایش یافت و مزارع بزرگتر شدند.

۵. توسعه کشاورزی در قرن بیستم: در قرن بیستم، با توسعه تکنولوژی و ابزارهای جدید، بهره وری کشاورزی به شکل قابل توجهی بهبود یافت و کشاورزی به یکی از مهمترین صنایع جهان تبدیل شد. با توسعه کشاورزی صنعتی و کشاورزی علمی، بهره وری بیشتری در زمینه کشاورزی به دست آمد.

بنابراین، تاریخچه کشاورزی به دوران بدون کشاورزی، پیدایش کشاورزی، توسعه کشاورزی، انقلاب صنعتی و توسعه کشاورزی در قرن بیستم تقسیم می‌شود. این تاریخچه نشان می‌دهد که کشاورزی به عنوان یکی از قدیمی‌ترین فعالیت‌های انسانی، تحولاتی چشمگیر را پشت سر گذاشته و تبدیل به یکی از مهمترین صنایع جهان شده است.

نقش تکنولوژی در صنایع کشاورزی

تکنولوژی و فناوری ها در حوزه کشاورزی نقش مهمی در بهبود شرایط زندگی کشاورزان و توسعه اقتصادی مناطق روستایی دارند، به طوری که کشاورزی صنعتی در موارد مختلفی از جمله کاهش زمان کاشت و برداشت، همچنین افزایش محصولات کشاورزی از نظر کمی و کیفی، و تولید محصول در فصولی غیر از فصول تولید طبیعی با ایجاد شرایط محیطی مطلوب برای گیاهان را فراهم کرده است. در اینجا به بررسی تاثیرات تکنولوژی بر کشاورزی می‌پردازیم:

۱. افزایش بهره وری در زمینه کشاورزی: فناوری های جدید امکاناتی را برای کشاورزان فراهم می کنند که بهره وری آنها را در زمینه کشاورزی افزایش دهند. برخی از این فناوری ها شامل سیستم های هوشمند آبیاری، سیستم های هوشمند کنترل تراکم کاشت، سیستم آماده سازی بسترهای کشت، استفاده از کودهای آلی و مصنوعی، و استفاده از تکنولوژی های نانو در تولید محصولات کشاورزی می باشند.

۲. کاهش هزینه های تولید: استفاده از تکنولوژی های جدید در زمینه کشاورزی می تواند هزینه های تولید را کاهش دهد، به خصوص در زمینه هایی مانند آبیاری، کوددهی، و کنترل آفات.

۳. بهبود کیفیت محصولات: استفاده از تکنولوژی های جدید می تواند بهبود کیفیت محصولات کشاورزی را ایجاد کند. به عنوان مثال، استفاده از تکنولوژی های نانو در تولید محصولات کشاورزی می تواند بهبودی در کیفیت و ارزش غذایی محصولات کشاورزی ایجاد کند و یا با استفاده از تکنولوژی های روز در زمینه علوم ژنتیک گیاهی با ایجاد تغییراتی در گیاهان باعث افزایش کمی محصولات کشاورزی با کیفیتی بهتر دست یافت.

۴. حفاظت از محیط زیست: استفاده از تکنولوژی های جدید می تواند به حفاظت از محیط زیست و حفظ منابع طبیعی کمک کند. برخی از این تکنولوژی ها شامل استفاده از کودهای آلی و مصنوعی، کنترل تراکم کاشت و استفاده از سیستم های هوشمند آبیاری هستند. در عین حال گاهی استفاده از سموم شیمیایی غیر استاندارد و غیر مجاز باعث تخریب محیط زیست و خارج کردن اکوسیستم محیطی و محلی از حالت تعادل میشود. همچنین از اثرات تخریبی استفاده از کود و سموم غیر استاندارد، آلوده کردن آبهای زیرزمین میباشد.

۵. ارتباط بهتر با بازار: استفاده از تکنولوژی های جدید در زمینه کشاورزی می تواند به کشاورزان کمک کند تا بهترین روش های بازاریابی را برای فروش محصولات خود انتخاب کنند و بهترین قیمت را برای محصولات خود در بازار از هر لحاظ در نظر بگیرند و با حذف واسطه ها باعث بهبود قیمت ها و در دسترس قرارگرفتن محصولات برای اقشار مختلف جامعه شوند.

بنابراین، استفاده از تکنولوژی در کشاورزی می تواند بهبودی در بهره وری، کاهش هزینه های تولید، بهبود کیفیت محصولات، حفاظت از محیط زیست و ارتباط بهتر با بازار (در صورت استفاده ی صحیح از این تکنولوژی ها)  را به همراه داشته باشد.

در این مقاله قصد داریم در مورد بازارهای جهانی گل و گیاه و سهم هر کشور از بازارهای جهانی صحبت کنیم بنابراین تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

بسیاری از شما زمانی که صحبت از صنعت گل و گیاه می شود، ناخودآگاه نامی آشنا در این صنعت در ذهنتان تداعی میشود، بله ، کشور هلند؛ کشوری که با مدیریت صحیح منابع و به لطف اقلیم مساعد تبدیل به کشوری شده که حرف اول را در صنعت گل و گیاه در دنیا میزند و با نهایت تاسف باید بگوییم که این کشور نتنها از لحاظ وسعت جغرافیایی بلکه از لحاظ انرژی حتی قابل مقایسه با کشورمان ایران نیست. هلند با وسعتی برابر 41.563 کیلومتر مربع تقریبا هم مساحت با استان خوزستان در ایران است. این کشور کوچک به تنهایی حدود 42٪ از بازارهای جهانی در زمینه ی گل و گیاه را به خود اختصاص داده و با اینکه خود بزرگترین تولیدکننده ی گل و گیاه در جهان است، سالانه بخش بزرگی از منابع صادراتی خود را از کشورهای مانند اتیوپی، کنیا و ایران تامین میکند. بله درست شنیدید هلند بخش بزرگی از محصولاتی که صادر میکند را از کشور ایران وارد میکند و با بستبندی و برندیگ های درجه یک خود آنها را به سایر نقاط جهان و به نام خودش صادر میکند و سود بسیار قابل توجهی را از این راه کسب میکند. با توجه به بازارهای بزرگ جهانی ایران با وسعتی که هر استانش با یک کشور هلند برابری میکند، میتواند ظرفیت خوبی از این بازار 15 میلیارد دلاری داشته باشد که مستلزم مدیریت و سرمایه گذاری هدفمند میباشد. در کشور ما نیز شهرهای شمالی و حاشیه ای دریای خزر به همراه شهرستان محلات ظرفیت های خوبی برای تولید گل و گیاه آپارتمانی داشته و هم اکنون قطب تولید گل و گیاه در کشور میباشند.

دومین کشور تولید کننده گل و گیاه در جهان کشور کلمبیا میباشد که با سهم یک میلیارد دلاری در سال در جایگاه دوم قرار دارد. کشور آمریکا بزرگترین مشتری گل و گیاه تولید شده در کلمبیا میباشد و به تنهایی 40٪ از محصولات کلمبیا در کشور امریکا به فروش می رسد. در کنار هلند و کلمبیا، دو کشور کنیا و اکوادور نیز از تولیدکنندگاه برجسته دراین حوزه هستند که بخش بزرگی از بازار گل و گیاه اروپا را در اختیار خود دارند.

در صورتی که شرایط صادرات بصورت هدفمند پایه ریزی شود، کشور ایران میتواند با استفاده از ظرفیت ها و منابع طبیعی خود و همچنین اقلیم بسیار مناسبی که برای این صنعت در اختیار دارد، به یکی از بزرگترین کشور های جهان از نظر تولید گل و گیاه تبدیل شود. در حال حاضر صنعت گل و گیاه را میتوان پر سودترین صنعت در کشور دانست به طوری که با سرمایه گزاریهای هدفمند در این زمینه میتوان به درآمدی چند میلیارد دلاری دست یافت.

درحال حاضر بیشترین صادرات گل و گیاه ایران به کشورهای عراق، ارمنستان، گرجستان، تاجیکستان، قزاقستان، هلند و روسیه میباشد. اما بیشترین مقدار صادرات به این کشورها، برای مصرف نبوده و گلهای صادراتی ایران در این کشور های مجدداً بسته بندی شده و با برندینگ جدید وارد بازهای جهانی میشوند. متاسفانه در کشور ما بدلیل مدیریت ضعیت در بخش صنعت، بسیاری از تولیدات اعم از زعفران، پسته، خاویار و... بصورت فله ای و بدون فراوری صادر شده و در کشور مقصد با بسته بندی جذاب و برندهای مطرح وارد بازارهای جهانی میشود از این رو وجود یک مدیریت هوشمند و هدفمند میتواند ایران را به بالاترین سطح تولیدات در جهان تبدیل کند. البته در تمام این مطالب و بحثها نمیتوان از تاثیر مخرب و فلج کننده تحریم های ظالمانه علیه مردم ایران چشم پوشید. تحریم هایی که تمام اقتصاد ایران را درگیر کرده است. برای مثال در صنعت گل و گیاه بدلیل لطافت و محدودیت در زمان صادرات با چالش هایی جدی روبرو هستیم؛ حمل و نقل و صادرات به اروپا در این صنعت تنها از طریق مسیرهای هوایی امکانپذیر بوده و این خود یک چالش بزرگ به حساب می آید زیرا در صورت صادرات گل بصورت هوایی، قیمت تمام شده ی این محصول با تولیدات سایر کشور های بزرگ تولید کننده قابل رقابت نخواهد بود و این خود دلیلی است که باید محصولات ایران در این حوزه به صورت بسته بندی شده و برندسازی شده صادر شود تا با ارزش افرزوده ای که بدست می آورد بتواند در صحنه ی جهانی با تولید کنندگان بزرگ رقابت کند. چالش بعدی در زمینه صادرات گل و گیاه که البته فقط به صادرات دراین حوزه ختم نمیشود و عملا صادرات تمای محصولات کشور را با مشکلات جدی مواجه ساخته، بحث دریافت مبالغ کالاهای صادراتی بوده که بزرگترین چالش در زمینه ی صادرات در تمامی بخش ها میباشد زیرا بدلیل تحریم سیستم بانکی کشور عملا توانایی دریافت مبالغ کالاهای صادر شده را نخواهیم داشت و از آنجایی که کشورهای مقصد صادرات، در صورت تبادل ارز با ایران ممکن است از سوی برخی کشورها با تحریم بدلیل نقض روابط اقتصادی با ایران دچار تحریم شوند، لذا یا از مبادله و پرداخت وجه امتناع میکنند یا کالاهای خریداری شده را با قیمتی به مراتب پایین تر از نرخ جهانی از ایران خریداری میکنند. در پایان ضمن تشکر از همراهی شما دوستان عزیز، برایتان سلامتی و آرامش از خداوند متعال مسالت میکنیم.

گازهای گلخانه‌ای

گاز گلخانه‌ای (greenhouse gas) به گازی گفته می‌شود که در جو یک سیاره وجود دارد و در محدوده‌ی پرتوهای الکترومغناطیسیِ فرو سرخ، به جذب و انتشار پرتوها می‌پردازد. گازهای گلخانه‌ای موجود در جو زمین که به‌طور طبیعی در آن وجود دارند. شامل بخار آب، کربن دی‌اکسید، متان، دی نیتروژن مونوکسید و اوزون می‌باشند. اما فعالیت‌های بشری (از جمله؛ استفاده از سوخت‌های فسیلی)، بر میزان بسیاری از این گازها (به ویژه کربن دی‌اکسید) در جو افزوده‌ است. در منظومه شمسی نیز جو ناهید، مریخ و تیتان شامل گازهایی می‌شوند که سبب ایجاد اثر گلخانه‌ای در آن‌ها شده‌است. بدون گازهای گلخانه‌ای، میانگین دمای سطح زمین در حدود منفی ۱۸ درجه‌ی سانتیگراد خواهد بود .اما با افزایش فعالیت‌های انسانی در قرن بیستم، میزان گازهای گلخانه‌ای تولید شده توسط انسان نیز افزایش یافته است. بسیاری از فعالیت‌های انسانی، از جمله سوخت و ساز، تولید صنعتی، کشاورزی و حمل و نقل، موجب افزایش میزان گازهای گلخانه‌ای در جو زمین شده است.

در ادامه به بررسی بیشتری از این موضوع می‌پردازیم:

اثرات گازهای گلخانه‌ای

زمانی ‌که نور خورشید به سطح زمین می‌رسد، مقداری از آن جذب شده و زمین را گرم می‌کند. چون زمین از خورشید سردتر است، آن انرژی را با طول موج‌های بلندتری نسبت به خورشید از خود می‌تاباند. گازهای گلخانه‌ای، نور خورشید را هم به سمت سطح زمین و هم به سمت خارج از سطح زمین می‌تابانند. به فرایند بازتابش این نور به سمت سطح زمین که توسط جو انجام می‌شود، «اثر گلخانه‌ای» می‌گویند.

بخار آب، دی‌اکسید کربن، متان و اوزون مؤثرترین گازهای گلخانه‌ای هستند .با وجود این که نمی‌توان به‌طور دقیق مشخص کرد که سهم هر کدام از این گازها در اثر گلخانه‌ای زمین چقدر است اما بخار آب بین ۳۶٪ تا ۷۰٪، دی‌اکسید کربن بین ۹٪ تا ۲۶٪، متان بین ۴٪ تا ۹٪ و اوزون حدود ۳٪ تا ۷٪ در فرایند اثر گلخانه‌ای زمین نقش بازی می‌کنند.

گازهای گلخانه‌ای دیگر، که البته به همین‌ها محدود نمی‌شوند، عبارتند از، نیتروژن اکسید، هگزا فلوراید گوگرد، هیدروفلئور کربن‌ها، پرفلئور کربن‌ها و کلروفلئور کربن‌ها. اجزای اصلی جو یعنی: (نیتروژن و اکسیژن) گازهای گلخانه‌ای نیستند، زیرا مولکول‌های دوتایی با هسته‌های یکسان، تشعشع (انتشار) فروسرخ را نه جذب و نه منعکس می‌کنند در نتیجه هیچ تغییر شبکه‌ای در گشتاور دوقطبی در این مولکول‌ها رخ نمی‌دهد.

گازهای گلخانه‌ای باعث ایجاد اثر گلخانه‌ای می‌شوند که باعث افزایش دمای جهانی و تغییرات آب و هوایی می‌شود. این تغییرات آب و هوایی شامل بارش‌های شدید، خشکسالی‌ها، گرمای شدید، سیلاب‌ها و توفان‌های شدید می‌شود.

همچنین این گازها باعث اسیدی شدن اقیانوس‌ها می‌شوند که می‌تواند به انقراض موجودات دریایی و کاهش تولید محصولات غذایی دریایی منجر شود.

منابع گازهای گلخانه‌ای

منابع گازهای گلخانه‌ای شامل سوخت‌های فسیلی، به خصوص نفت، گاز طبیعی و زغال سنگ، فعالیت‌های کشاورزی، از جمله دامداری و کشت زمین‌های بزرگ، و فعالیت‌های صنعتی مانند تولید فولاد و سیمان می‌شود.

بزرگترین تولیدکنندگان گازهای گلخانه ای در جهان

1. چین: ۲۶٫۶ درصد از مجموع گازهای گلخانه ای جهان را تولید می کند.
2. ایالات متحده آمریکا: ۱۴٫۷ درصد
3. اتحادیه اروپا: ۹٫۸ درصد
4. هند: ۷٫۵ درصد
5. روسیه: ۵٫۰ درصد

منابع اصلی تولید گازهای گلخانه ای شامل فعالیت های صنعتی، انتقال و حمل و نقل، کشاورزی، زباله ها، انرژی و ساخت و ساز می باشد.

کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای

برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:

- استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر مانند باد، خورشید و آب شور

- بهبود بهره‌ وری انرژی در صنایع و خانه‌ها

- استفاده از خودروهای کم مصرف سوخت و خودروهای الکتریکی

- تغییر سیستم حمل و نقل عمومی با استفاده از خودروهای پاک

- تغییر الگوی کشت در کشاورزی و استفاده از روش‌های پایدارتر

- توسعه فناوری‌های صنعتی پاک و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در فرایندهای صنعتی

نتیجه‌گیری

گازهای گلخانه‌ای یکی از مهمترین چالش‌های محیط زیست جهان در قرن بیست و یکم هستند. برای کاهش اثرات منفی این گازها بر محیط زیست و کاهش تغییرات آب و هوایی، نیاز است که از روش‌های پایدار و پاک استفاده کرد و از منابع انرژی تجدیدپذیر استفاده کرد  که این امر نیز مستلزم همکاری های بین المللی میباشد که متاسفانه برخی کشورها منافع خود را برتر از منافع جهانی میبینند و در این رابطه هر ساله شاهد کارشکنی های متعدد از سوی برخی کشور های صنعتی در زمینه ی همکاری های محیط زیستی هستیم.